Dementie raakt steeds meer mensen. En hoewel het geen leuk onderwerp is om over te praten, is het wel ontzettend belangrijk om er meer over te weten als het jou treft. Want of het nu om een geliefde gaat, een buurman of zelfs om jezelf: het is essentieel om te begrijpen wat dementie inhoudt en hoe je er het beste mee om kunt gaan.

In deze blog gaan we in op de verschillende vormen van dementie, de symptomen die daarbij horen, hoe je omgaat met dementie en passende zorg.

Wat is dementie?

Dementie tast de hersenen aan wat tot een afname van de cognitieve functies leidt. Hierbij kan je denken aan problemen met spraak, het onthouden van recente gebeurtenissen, het begrijpen wat er in de omgeving gebeurt of oriëntatie in tijd en ruimte. Dit is de cognitieve impact, maar ook emotioneel kunnen er heel wat veranderingen plaatsvinden. Denk aan stemmingswisselingen, agressie en afnemende empathie. Per persoon kunnen deze symptomen verschillen, want ieder mens is anders.

Vormen van dementie

In Nederland hebben meer dan 260.000 mensen een vorm van dementie, waarvan de ziekte van Alzheimer de meest voorkomende is. Andere dementie vormen die vaak voorkomen zijn vasculaire dementie en Lewy Body dementie. Iedere vorm heeft zijn eigen kenmerken.

Alzheimer

Van de mensen met dementie heeft ongeveer 70% de ziekte van Alzheimer. Het is de meest voorkomende vorm van dementie. Meestal begint de ziekte van Alzheimer tussen de 70 en 80 jaar, maar het kan ook zijn dat het op een jongere leeftijd al begint.

Bij deze vorm van dementie hopen eiwitten en vezels zich op in de hersenen. Het gevolg hiervan is dat de zenuwcellen in de hersenen beschadigd raken. De eerste symptomen die dan plaatsvinden bij de ziekte van Alzheimer zijn geheugenproblemen. Het is een progressieve ziekte wat betekent dat iemand steeds iets verder achteruitgaat. Hoe snel dat gaat, verschilt per persoon. Bij de ziekte van  Alzheimer ontwikkelen de symptomen zich vaak geleidelijk.

Het onthouden van informatie, het nemen van beslissingen, bepaalde dagelijkse handelingen en het voeren van gesprekken wordt steeds lastiger. Een ander kenmerk van de ziekte van Alzheimer is dat het gedrag en karakter van mensen kan veranderen. Dit vindt voornamelijk in een later stadium plaats. Mensen worden dan onrustig, wantrouwender of zelfs agressief. 

Vasculaire dementie

Na de ziekte van Alzheimer is vasculair dementie de meest voorkomende vorm. In dit geval ontstaat er schade aan de vaten door problemen met de doorbloeding van de hersenen. De kans hierop is het grootst tussen de 65 en 75 jaar. Mensen die eerder een TIA of beroerte hebben gehad, hebben meer kans om deze vorm van dementie te krijgen, omdat dit beiden met de bloedtoevoer in de hersenen te maken heeft.

Een verschil met de ziekte van Alzheimer is dat vasculaire dementie minder te maken heeft met geheugenproblemen, maar in plaats daarvan tast dit het geestelijk functioneren aan en horen er verschillende lichamelijke verschijnselen bij, zoals moeite met lopen, praten en denken. Het gedeelte van de hersenen dat is beschadigd heeft invloed op de precieze symptomen.

Lewy Body dementie

Ongeveer 15% van de mensen met dementie heeft Lewy body dementie (LBD). Deze ziekte wordt veroorzaakt door de abnormale verdikkingen van eiwithoudend materiaal, genaamd Lewy-lichaampjes, die zich nestelen in de zenuwcellen van de hersenen en deze beschadigen of doen afsterven.

LBD kan optreden vanaf 55 jaar en is meestal niet erfelijk of gerelateerd aan levensstijl. De symptomen van LBD lijken op die van de ziekte van Parkinson, omdat beide aandoeningen worden veroorzaakt door dezelfde eiwitklonteringen.

De symptomen van LBD beginnen vaak met kleine dingen, zoals problemen met de concentratie en planning, trager reageren, verwardheid en verminderd ruimtelijk inzicht. Later kunnen er problemen met geheugen, taal en motoriek optreden, zoals trillen, stijfheid, moeilijk lopen en spraakstoornissen. Mensen met LBD hebben vaak last van hallucinaties, angsten, bloeddrukval en incontinentie. Deze klachten kunnen erg verschillen, zelfs op dezelfde dag.

Hoe ga je hiermee om?

Het is belangrijk om de juiste diagnose te stellen. Dit is de eerste stap naar een betere omgang met dementie. De complexe ziekte vereist vaak veel zorg en ondersteuning. Gespecialiseerde ouderenzorg kan daarom op een gegeven moment een belangrijke rol gaan spelen.

De dementiezorg is gericht op het bieden van zorg en ondersteuning aan ouderen die niet meer zelfstandig kunnen wonen. Dit kan variëren van hulp bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten, zoals eten en wassen. Ook medische zorg, psychologische ondersteuning en een passend dagprogramma horen hierbij.

De juiste ondersteuning aan de persoon met dementie kan helpen bij het behoud van de zelfstandigheid en de kwaliteit van leven. Daarnaast kan het druk bij de familie weghalen en een gevoel van veiligheid en comfort bieden. Gespecialiseerde dementiezorg biedt zorg op maat voor iedere dementievorm.

Lees ook: Recensie: De verbouwing van Mr. Alzheimer | Willy de Vries-Kuijken